ADALET DEĞİL ADLİYELER TATİL YAPSIN!
Baromuz tarafından yazılan “Adalet Değil Adliyeler Tatil Yapsın” konulu yazı; Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, Adalet Bakanlığı, mecliste grubu bulunan siyası partiler, Hatay Milletvekilleri, Hakimler Savcılar Kurulu'na gönderilmiştir.
Bu konunun tüm illerimizde kanayan bir yara halini alması sebebiyle İlgili kurumlara gönderilen yazının aynısı ve Adalet Bakanlığının verdiği cevap ayrıca tüm Baro Başkanlıklarına gönderilmiş, konu hakkında çalışma yapılması, yapılacak çalışmaların desteklenmesi ve yazının gerekli mercilere ulaştırılması hususu tüm Baro Başkanlıklarının takdirine sunulmuştur.
“ADALET DEĞİL, ADLİYELER TATİL YAPSIN”
Ülkemizde mahkemeler her yıl 20 Temmuz ile 31 Ağustos tarihleri arasında
adli tatil sebebiyle 42 gün çalışmalarına ara vermektedirler.
C.M.K.’nun 331. maddesinde “Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her
yıl bir Eylülde başlamak üzere, yirmi Temmuzdan otuz bir Ağustosa kadar
çalışmaya ara verirler”; H.M.K.’nun 102. maddesinde “Adli tatil, her yıl
yirmi Temmuzda başlar, otuz bir Ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir
Eylülde başlar.”; İ.Y.U.K.’nun 61. maddesinde “Bölge idare, idare ve
vergi mahkemeleri her yıl bir Eylülde başlamak üzere, yirmi Temmuzdan
otuz bir Ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.” hükmü yer almaktadır.
Türk yargı sisteminin en önemli sorunlarının başında yargılamaların
makul sürede sonuçlandırılamaması gelmektedir. Bu soruna yol açan
etkenlerin başında adli tatilin varlığı, adli tatili gözetmeden
belirlenen kararname dönemleri ve adli tatili, kararnameleri gözetmeden
kullanılan izinler gelmektedir.
Adli Tatil dönemde iş görme yasağı
sebebiyle normal yargısal işlere bakılmamakta, nöbetçi kalan yargı
mensupları sadece acil işleri görmektedirler. Son günü adli tatile denk
gelen süreler de adli tatil sonrasına uzamaktadır.
Ancak 20 Temmuz
ile 31 Ağustos arası adli tatil olmakla birlikte, yıllardır dile
getirilen ve fakat ne yazık ki çare bulunamayan adli ve idari yargı
kararnamelerinin açıklanması ile birlikte 42 gün olan adli tatil
sürelerine ilave olarak 1- 1,5 ay daha kararname tatili eklenmektedir.
Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından yayımlanan Adli ve İdari Yargı
kararnameleri ile hakim ve savcıların görev yeri değişikliği
yapılmaktadır.
2019 yılı için adli ve idari yargı kararnameleri 31
Mayıs 2019 tarihinde Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından
duyurulmuştur. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesinin 31/05/2019
tarihli ve 601 sayılı Adlî Yargı Kararnamesi ve Hâkimler ve Savcılar
Kurulu Birinci Dairesinin 31/05/2019 tarihli ve 602 sayılı İdarî Yargı
Kararnamesi ile aynı yerde kalıp unvan değişikliği yapılanlar dahil
olmak üzere 2019 yılında 3722 hakim ve savcı hakkında karar verilmiştir.
Yıllardır olduğu gibi, kararnamelerin kamuoyuna açıklandığı tarih ile
birlikte önemli sayıda yargı mensubu izne ayrılmakta ve yargısal
faaliyetler hiç yerine getirilmemektedir. Bunlara kişisel sebeplerle
izin kullanan yargı mensupları da eklendiğinde, adalet teşkilatı ve
yargı kurumları adli tatil dışında uzunca bir süre tatil/izin/kararname
etkisi sebebiyle iş yapamaz hale gelmektedir. Yasal olarak 42 gün olan
adli tatil süresi fiilen 3 – 4 aya çıkmaktadır. Zaten yılda iki ya da üç
kez verilebilen duruşma günleri fiilen işlevsiz hale gelmektedir.
Arızi/geçici yetkiyle çıkılan duruşmalar sadece ileriye talik edilmekte
ve bir kısım istisnai işlem haricinde esasa yönelik hiçbir iş ve işlem
yapılmamaktadır.
Bir yanda adli tatil, yargısal hizmetlerde önemli
bir verimsizliğe neden olmakta, yargılama sürelerini gereksiz yere
uzatmaktadır. Yine, adli tatil müessesesinden beklenen amaç hiçbir zaman
gerçekleşmemiştir, gerçekleşmeyecektir.
Artık adli tatilin
Türkiye’de kaldırılma zamanı gelmiştir, geçmiştir. Artık adli tatilin ne
kadar süreceğini düşünmek yerine, işlevsiz olan Adli Tatil tümden
kaldırılmalı ve fiilen 3 - 4 aya çıkan tatil süreleri için acil bir
çözüm getirilmelidir. Halen birçok Avrupa Ülkesinde adli tatil ya yoktur
ya kaldırılmıştır ya da kaldırılması tartışılmaktadır.
Yine adli
tatilin kaldırılması/ya da korunması haline bağlı olarak yargı camiası
içindeki adli ve idari yargı kararnamelerinin de adli tatile göre
belirlenmesi ve adli tatili fiilen 3 - 4 aya çıkartan kararname
sisteminden vazgeçilmelidir. Adli tatil kaldırılmayacaksa kararnameler
adli tatil zamanı açıklanmalıdır.
Aynı şekilde yargı camiasındaki
izin kullanma şeklinin de adli tatilin kaldırılması/devamına ve yine
kararnamelerin açıklanma tarihlerine uygun bir düzen içine çekilmesi
zorunludur. Adli tatil kaldırılmayacaksa, yıllık izinlerin tamamının
adli tatil içinde kullandırılması zorunlu hale getirilmelidir.
Keza
terfi sistemi değiştirilmeli, terfi almak için işlerin belirli bir
zamana yığılması ve belli bir tarih sınırı içinde kaç iş çıkartıldığına
bakılarak terfi değerlendirmesi sisteminden vazgeçilmelidir.
İnsan onurunu, hukukun üstünlüğünü, hak ve özgürlüklerin geliştirilmesi
ve korunmasını merkeze alan, “güven veren ve erişebilir adalet”
vizyonuyla hazırlandığı belirtilen ve kamuoyu ile paylaşılan “Yargı
Reformu Strateji Belgesi” kapsamında adli
tatilin/kararnamelerin/izinlerin düzenlenmemiş, düşünülmemiş olması çok
büyük bir eksikliktir.
Uzun süren soruşturma ve davaların bir merkez
tarafından takibi ve yine yargıda hedef süre uygulaması için
istediğiniz kadar performans kriterleri getirin; adli tatili/zamansız
kararnameleri/hesapsız izinleri bu yeni anlayışa uygun hale getirmeden
hiçbir sorun çözülemeyecektir.
Bu önlemlere başvurulmadıkça, her tür tasarruf yorgun bir kalbe, yorgun bir bedene estetik yapmaktan ibaret kalacaktır.
Yurttaşlarımız adaletin en kısa zamanda tecelli etmesini,
yargılamaların uzamamasını, davalarının bir an önce sonuçlanmasını
istiyor.
Yargılama süresi Türkiye’de zaten normalden de fazla
uzundur. Türkiye’de en önemli sorun geciken adalettir. Geciken adalet de
adalet sağlamamaktadır.
Adalet yoksa, adalet eksikse, adalet geç işliyorsa bu hepimizin ortak sorunudur.
Sayın Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisini, TBMM’de grubu
bulunan tüm partileri, Milletvekillerini, Adalet Bakanını, Hakimler ve
Savcılar Kurulunu, Türkiye Barolar Birliğini ve tüm Baroları bu konuda
göreve çağırıyoruz. Daha fazla enerji ve zaman yitirmeden gelin hep
beraber geciken yargının bu en önemli sorununa birlikte neşter vuralım.
Bu kamuoyu duyurusu ile birlikte ilgili tüm kurumlara başvurumuzu da yapıyoruz.
İstediğimiz elbette yargı camiamızın tatil yapması/izin kullanması,
ancak bununla birlikte adaletimizin toptan tatile çıkmamasıdır.
Saygılarımızla… 27.06.2019
Av. Ekrem DÖNMEZ
HATAY BAROSU BAŞKANI